एक राजा होता त्याने एक स्वप्न पाहिले. स्वप्नात एक दानशूर साधू त्याला म्हणत होता, बेटा! उद्या रात्री तुम्हाला विषारी साप चावला जाईल आणि त्याच्या दंशामुळे तुम्ही मराल. तो साप ठराविक झाडाच्या मुळाशी राहतो. त्याच्या पूर्वीच्या शत्रुत्वाचा त्याला तुमच्याकडून बदला घ्यायचा आहे.
सकाळ झाली, राजाला जाग आली आणि स्वप्नाबद्दल बोलले. स्वसंरक्षणासाठी काय उपाययोजना कराव्यात? याचा विचार करू लागला.
विचार करून राजाने निर्णय घेतला की या पृथ्वीतलावर शत्रूला गोड वागण्यापेक्षा चांगले पराभूत करणारे दुसरे कोणतेही शस्त्र नाही. त्याने सापावर दयाळूपणा दाखवून त्याचे मन बदलण्याचे ठरवले.
संध्याकाळ होताच राजाने झाडाच्या मुळापासून त्याच्या पलंगावर फुलांचा पलंग पसरवला, सुगंधित पाणी शिंपडले, वेगवेगळ्या ठिकाणी गोड दुधाच्या वाट्या ठेवल्या आणि त्याने आपल्या नोकरांना सांगितले की रात्री कोणीतरी साप बाहेर आला तर कोणत्याही प्रकारे दुखावण्याचा प्रयत्न करू नका.
रात्री साप आपल्या कवचातून बाहेर आला आणि राजाच्या महालाकडे निघाला. पुढे गेल्यावर त्याच्यासाठी केलेली स्वागत व्यवस्था पाहून तो आनंदी झाला. मऊ अंथरुणावर झोपून, सुखद सुगंधाचा आस्वाद घेत आणि ठिकठिकाणी गोड दूध पिऊन तो पुढे सरकला.
अशा प्रकारे त्याच्यामध्ये रागाच्या ऐवजी समाधान आणि आनंदाच्या भावना वाढू लागल्या. जसजसा तो पुढे सरकला तसा त्याचा राग कमी झाला. जेव्हा तो राजवाड्यात प्रवेश करू लागला तेव्हा त्याने पाहिले की पहारेकरी आणि द्वारपाल सशस्त्र उभे आहेत, परंतु त्यांनी त्याला इजा करण्याचा अजिबात प्रयत्न केला नाही.
हे विलक्षण दृश्य पाहून सापाचे हृदय आपुलकीने भरून आले. चांगली वागणूक, नम्रता आणि गोडवा या जादूने त्यांना मंत्रमुग्ध केले होते. तो राजाला मारण्यासाठी निघाला होता, पण आता त्याचे कार्य त्याच्यासाठी अशक्य झाले होते. शत्रूला हानी पोहोचवायला आलेल्या शत्रूशी मैत्रीपूर्ण वृत्ती असलेल्या त्या धर्मनिष्ठ राजाला मी कसे मारावे? या प्रश्नामुळे तो कोंडीत सापडला.
तो राजाच्या पलंगावर पोहोचला तोपर्यंत सापाचा संकल्प पूर्णपणे बदलला. दुसरीकडे, काही वेळाने साप राजाच्या बेडरूममध्ये पोहोचला. साप राजाला म्हणाला, राजा ! मी तुला चावून माझ्या मागील जन्माचा बदला घेण्यासाठी आलो होतो, पण तुझ्या सौजन्याने आणि चांगल्या वागणुकीने माझा पराभव केला.
आता मी तुमचा शत्रू नाही तर तुमचा मित्र आहे. मी तुला माझे मोल्यवान रत्न मैत्रीची भेट म्हणून देत आहे. घ्या, तुमच्याकडे ठेवा. असे बोलून ते रत्न राजासमोर ठेवून तो साप निघून गेला.
*बोध*
*ही केवळ कथा नसून जीवनातील सत्य आहे. चांगल्या वर्तनामध्ये सर्वात कठीण कार्ये देखील सुलभ करण्याचा एक मार्ग आहे. जर एखाद्या व्यक्तीचे वर्तन कार्यक्षम असेल तर तो जे काही साध्य करू इच्छितो ते साध्य करू शकतो.*
