मराठी वाक्यप्रचार आणि त्याचा अर्थ marathi vakyaprachar with meaning
वाक्यप्रचार | अर्थ |
अंग चोरणे | फारच थोडे काम करणे |
अंगवळणी पडणे | सवय होणे |
अंगाची लाही लाही होणे | अतिशय संताप निर्माण होणे |
अंगात वीज संचारणे | अचानक बाळ येणे |
उर भरून येणे | गदगदुन येणे |
कपाळ फुटणे | दुर्दैव ओढवणे |
कपाळमोक्ष होणे | मृत्यू येणे |
कपाळाला हात लावणे | नाराजी दाखवणे |
कंठ दाटून येणे | गहिवरून येणे |
कंठस्नान घाळणे | शिरच्छेद करणे |
कंठाशी प्राण येणे | खूप कासावीस होणे |
कंबर कसली | जिद्दीने तयार होणे |
काढता पाय घेणे | प्रतिकूल परिस्थिती पाहून निघून जाणे |
कान उघडणे करणे | चुकीबद्दल कडक शब्दात बोलणे |
कान टवकारणे | सावधपणे ऐकणे |
कान टोचणे | खर्मारीत शब्दात चूक लक्षात आणून दिली |
कान निवणे | ऐकून समाधान होणे |
कान पिळणे | अद्दल घडवणे |
कान फुंकणे | चुगली चाहडी करणे |
कानाने हलका असणे | कशावरही पटकन विश्वास ठेवणे |
काना मागे टकने | दुर्लक्ष करणे |
कानाला खडा लावणे | एखाद्या गोष्टीच्या अनुभवावरून ती ठरवून टाळणे |
कानावर हात ठेवणे | नाकबुल करणे |
कानावर घालने | लक्षात आणून देणे |
कानावर येणे | सहज ऐकू येणे |
कानी कपाळी ओरडणे | एक सारखे बजावून सांगणे |
कानोसा घेणे | अंदाज घेणे चाहूल घेणे |
केसाने गळा कापणे | घात करणे |
खांद्याला खांदा भिडवणे | एकजुटीने काम करणे |
गळ्यात गळा घालून | खूप मैत्री करणे |
गळ्यातला ताईत होणे | अत्यंत आवडता होणे |
गळ्यापर्यंत बुडणे | डबघाईला येणे कर्जबाजारी होणे |
गळा काढणे | मोठ्याने रडणे |
गळा गुंतणे | अडचणीत सापडणे |
चेहरा खोलने | आनंद होणे |
चेहरा पडणे | लाज वाटणे |
छाती धडकणे | घाबरून जाणे भीती वाटणे |
जिभेला हाड नसणे | वाटेल ते बोलणे |
जीव की प्राण असणे | खूप आवडले |
डोके घालने | लक्ष देणे |
डोके चालवणे | बुद्धी चालवणे |
डोके फिरणे | राग येणे |
डोक्यावर खापर फोडणे | निर्दोष माणसावर दोष टाकने |
डोक्यावर घेणे | स्तुती करणे |
डोक्यावर बसवणे | कमालीचे लाड करणे |
डोळ्यांचे पारणे फिटणे | समाधान होणे |
डोळ्यात अंजन घालने | चूक स्पष्टपणे लक्षात आणून देणे |
डोळ्यात खुपणे | मत्सर करणे |
डोळ्यात धुळ फेकणे | खोटे नाटे सांगून फसवणे |
डोळ्यातून थेंब न काढणे | न रडणे |
डोळ्यांवर येणे | लक्षात येणे |
डोळ्याला डोळा न लावणी | झोप न येणे |
डोळा असणे | पाळत ठेवणे |
डोळा लागणे | झोप येणे |
डोळे उघडणे | अनुभवाने सावध होणे |
डोळे निवणे | समाधान होणे |
डोळे पांढरे होणे | मोठा धक्कादायक प्रसंग निर्माण होणे |
डोळे मिटणे | मरण पावणे |
डोळे वटारणे | रागावणे |
डोळे विस्फारने | आश्चर्याने पाहणे |
डोळे झाक करणे | दुर्लक्ष करणे |
तळपायाची आग मस्तकी जाणे | अतिशय संतापने |
तोंड काळे करणे | कायमचे निघून जाणे |
तोंड देणे | सामना करणे |
तोंड फिरवणे | नाराजी व्यक्त करणे |
तोंड भरून बोलणे | मनाचे समाधान होईपर्यंत बोलणे |
तोंड वेंगाळणे | याचना करणे |
तोंड सांभाळून बोलले | जपून बोलणे |
तोंड घशी पडणे | विश्वासघात होणे |
तोंडचे पाणी पळणे | अतिशय घाबरणे |
तोंडसुख घेणे | दोष देताना वाटेल तसे बोलणे |
तोंडाचे वाफ दवडणे | वायफळ बडबड करणे |
तोंडात बोट घ**** | आश्चर्यचकित होणे |
तोंडात शेण घ**** | पराकोटीची निंदा करणे |
तोंडाला कुलूप लावणे | गप्प बसणे |
तोंडाला तोंड देणे | भांडणे |
तोंडाला पाणी सुटणे | हाव निर्माण होणे |
दात धरणे | सूड घेण्याची भावना बाळगणे |
दात विचकणे | निर्लज्जपणे हसणे |
दात ओठखाने | चीड व्यक्त करणे |
दाताच्या कण्या करणे | वारंवार विनंती करणे |
दाती तृण धरणे | सर्व अर्थाने शरण जाणे |
नजर चुकवणे | फसवणे |
नवल वाटणे | आश्चर्य वाटणे |
नाक उडवणे | थट्टा उपहास करणे |
नाक कापणे | घोर अपमान करणे |
नाक खूपसणे | नको त्या गोष्टीत उगाचच सहभागी होणे |
नाक घासणे | लाचार होऊन माफी मागने |
नाक दाबणे | बोलायला प्रवृत्त करणे |
नाक मुरडणे | नापसंती दाखवणे |
नाकाने कांदे सोलणे | आगाऊपणे शहाणपणा दाखवणे |
नाकी नऊ येणे | फार दगदग होणे |
पाठ थोपटणे | शाबासकी देणे |
पाठ दाखवणे | समोरून पळून जाणे |
पाठ पुरवणे | सारखे मागे लागणे |
पाठबळ असणे | आधार असणे |
पाठीला पोट लागणे | उपाशी राहिल्याने हडकुळा होणे |
पाय काढणे | प्रतिकूल परिस्थिती लक्षात घेऊन निघून जाणे |
पाय घसरणे | मोहात फसणे |
पाय धरणे | माफी मागणे |
पाय मोकळे करणे | फिरायला जाणे |
पाय बंद घ**** | आळा घ**** |
स्वतःच्या पायावर उभा राहणे | स्वतंत्र होणे स्वावलंबी होणे |
हसून हसून पोट दुखणे | खूप हसणे |
पोटात आग पडणे | खूप भूक लागणे |
पोटात कावळे कोकलने | खूप भूक लागने |
पोटात ठेवणे | गुपित राखणे |
पोटात शिरणे | मोठ्या चातुर्याने विश्वास संपादन करणे |
पोटाला चिमटा घेणे | अत्यंत काटकसरीने राहणे |
पोटावर पाय देणे | रोजंदारी बंद करणे |
पोटाशी धरणे | माया करणे |
प्राण्यापेक्षा जपणे | स्वतःच्या जीवापेक्षा एखादी गोष्ट सांभाळणे |
बोटावर नाचवणे | पूर्ण ताब्यात ठेवणे |
मनात अडी धरणे | एखाद्या विषयी मनात राग ठेवणे |
मांडीवर घेणे | दत्तक घेणे |
मोठी असणे | ताब्यात असणे |
रक्त आठवणी | अति कष्ट करणे |
रक्ताचे पाणी करणे | अतिश राम करणे |
हाडाची कार्य करणे | अतिशय मेहनत करणे |
हाडे खिळखिळी करणे | भरपूर चोप देणे |
हात आखडणे | देण्याची क्षमता असतानाही कमी देणे |
दोन हात करणे | सामना करणे |
हात झटकणे | नामा निराळा होणे |
हात टेकणे | नाईलाजाने शरण येणे |
हात दाखवणे | मार देणे |
हात देणे | मदत करणे |
हात मारणे | ताव मारणे |
हात घाई वर येणे | मारामारीची पाळी येणे |
हातचा मळ असणे | एखादी गोष्ट सहज करता येणे |
आता तोंडाशी गाठ पडणे | जेमतेम खाण्यास मिळणे |
हाता पाया पडणे | लाचारीने विनवण्या करणे |
हातावर तुरी देणे | डोळ्यात देखत फसवन पळणे |
हृदय भरून येने | गहिवरून येण |
अन्नस जागणे | उपकार स्मरणे |
अपवेय टाळणे | दुरुपयोग न करणे |
अप्रूप असणे | कौतुक असणे |
अभय देणे | भीती नाहीशी करण्यासाठी धीर देणे |
अश्रूला वाट मोकळी करून देणे | मोकळेपणाने रडणे |
अंगत घामाने थबथबने | घाबरल्यामुळे घामाघुन होणे |
अंत पाहणे | अखेरची मर्यादा गाठेपर्यंत कस पाहणे |
आकाश पाताळ एक करणे | प्रयत्नांची परिसीमा गाठणे |
आग पाखडणे | अतोनात संतापने |
आगीत उडी घेणे | स्वतःहून संकटात पडणे |
आगीत तेल ओतणे | आधीच्या भांडणात आणखी भर घ**** |
आगे कूच करणे | निश्चयपूर्वक पुढे पुढे जाणे |
आडवे होणे | झोपणे |
आढेवेढे घेणे | इच्छा असूनही नकार दर्शविण्याचा प्रयत्न करणे |
आत्मसात करणे | मिळवणे |
आनंदाने उडणे | खूप आनंद होणे |
आभाळ कोसळणे | मोठे संकटे येणे |
आभाळ फाटणे | सर्व बाजूंनी संकट येणे |
आभाळाकडे डोळे लावून बसणे | पावसाची आतुरतेने वाट पाहणे |
आभाळाची कुऱ्हाड पडणे | मोठे संकट येणे |
अहो ती देणे | बलिदान देणे |
उत्तेजन देणे | प्रोत्साहन देणे |
उदरनिर्वाह करणे | पोट भरणे |
उंटावरून शेळ्या हाकणे | प्रत्यक्ष कार्यापासून दूर राहून नुसत्या सूचना देणे |
वाईट मिरवणे | तोरा मिरवणे |
ओढाताण होणे | कष्टदायक होणे |
ओस पडणे | भकास होणे |
ओहोटी लागणे | उतरती कळा लागणे |
कचाट्यात सापडणे | तावडीत सापडणे |
कटकट वाटणे | त्रास वाटणे |
कडेलोट करणे | त्रास देण्याची परिशीमा गाठणे |
कणखर बनवणे | काठक बनणे |
कणिक तिंबने | खूप मारपीट करणे |
कथा लावणे | प्रवचन करणे |
कमीपणा वाटणे | अपमान वाटणे |
करामत करणे | चमत्कार करणे |
कसूर न करणे | दुर्लक्ष न करणे |
कळ लावणे | भांडण लावणे |
कंबर धरणे | कंबर दुखणे |
काट्याने काटा काढणे | दुष्टाकडून दृष्टाला शासन घडवणे |
कालवा उडणे | गडबड गोंधळ होणे |
काळजात धस्स होण | खूप घाबरणे |
काळीज दगडाचे होणे | मन घट्ट करणे |
कुरहोडी करणे | दुसऱ्यापेक्षा वरचढ होणे |
कुरवाळणे | अंगावरून प्रेमाने हात फिरवणे |
कुंपणाने शेत खाने | ज्याच्या अति रक्षणाचे काम आहे त्यानेच नुकसान करणे |
कोंड्याचा मांडा करणे | हालाखीच्या परिस्थितीतही काटकसरीने |
खजील होणे | शरम वाटणे |
खडे चारणे | पराभव करणे |
खडे फोडणे | दुसऱ्याला दोष देत राहणे |
खळगी भरणे | पोट भरणे |
खंड पडणे | काम मध्येच थांबणे |
खंत वाटणे | वाईट वाटणे |
खाजवून खरूज काढणे | भांडण उकरून काढणे |
खालावत जाणे | कमी होत जाणे |
खो घ**** | एखाद्या कामात विघ्न आणणे |
खोड मोडणे | अद्दल घडवणे |
गर्क असणे | गुंतून राहणे |
गट्टी जमणे | मैत्री होणे |
गणती करणे | मोजणी करणे |
गराडा पडणे | घेराव पडणे |
गहिवरून जाणे | मनातून गलबलून जाणे |
गंध नसणे | अजिबात ज्ञान माहिती नसणे |
गुजराण करणे | पोट भरणे |
गौरव करणे | सन्मान करणे |
घर चालणे | कुटुंबाचा निर्वाह होणे |
घर डोक्यावर घेणे | खूप गोंगाट करणे |
घरोबा असणे | जिव्हाळ्याचे संबंध असणे |
घाम जिरवणे | खूप कष्ट करणे |
घास मोडणे | जेवणे |
गौकमपट्टी करणे | पाठांतर करणे |
चक्र फिरणे | त्वरित परिस्थिती बदलणे |
चंग बांधणे | निश्चय करणे |
चाल करून येणे | हल्ला करणे |
चाहूल घेणे | अंदाज घेणे |
चिटपाखरू नसणे | निरव शांतता असणे |
चीज होणे | घेतलेली मेहनत सफल होणे |
चुळबुळ करणे | अस्वस्थ होऊन हालचाल करणे |
जळून खाक होणे | पूर्ण जळणे |
जंग जंग पछाडणे | कसून शोध घेणे |
जीवाचा धडा करणे | धीर एकवटणे |
जीवाचे रान करणे | प्रयत्नांची पराकाष्टा करणे |
जीवात जीव येणे | हायसे वाटणे |
जीवाला जीव देणे | वाटेल ते मोल देऊन दुसऱ्याला मदत करणे |
जीव तीळ तीळ तुटणे | खूप हळहळणे |
जीव भांड्यात पडणे | सुटकेची भावना निर्माण होणे |
जीव वर खाली होणे | काळजी वाटणे |
जोखला जाणे | तुलना होणे |
झुंबड उडणे | गर्दी होणे |
झेंडू फुटणे | भीतीमुळे तोंडाला फेस येणे |
टंगळमंगळ करणे | काम टाळणे |
टेंभा मिरवणे | एट दाखवणे |
टोमणा मारणे | खोचक बोलणे |
ठाव ठिकाणा नसणे | पत्ता न सापडणे |
डाव साधने | संधी मिळताच जिंकणे |
डाळ न शिजणे | काम न साधने |
डोळे पाणावणे | डोळ्यात अश्रू येणे |
तंतणात निघून जाणे | रागाने निघून जाणे |
तत्पर असणे | तयार असणे |
तमा असणे | पर्वा नसणे |
तल्लीन होणे | गुंग होणे |
तहानभूक हरपणे | तहान भूक विसरून गुंगवणे |
ताकासतूर लागू न देणे | थांग पत्ता लागू न देणे |
ताव मारणे | खूप खाणे |
तावडीतून सुटणे | कचाट्यातून सुटणे |
तिखट बोलणे | जहाल बोलणे |
तीळ पापड होणे | अतिशय संताप होणे |
तुटवडा असते | कमतरता असणे |
तोंड सुकणे | चेहरा निस्तेज होणे |
तोंडात बोट घ**** | आश्चर्य वाटणे |
तोंडावर हसू फुटणे | पटकन हसू येणे |
तोंडावाटे शब्द न फुटणे | खूप घाबरल्यामुळे बोलती बंद होणे |
तोड नसणे | योग्यतेचे दुसरे काहीही नसणे |
थैमान घ**** | उच्छाद मांडणे |
दणाणून सोडणे | सतत आवाज करीत राहणे |
धबधबा निर्माण करणे | दरारा निर्माण करणे |
दम लागणे | धाप लागणे |
दवंडी फिटणे | जाहीर करणे |
दाह होणे | शरीराची आग होणे |
दिलासा मिळणे | धीर मिळणे |
दिवस पालटणे | परिस्थिती बदलणे |
दिवस फिरणे | वाईट दिवस येणे |
दुःख गिळणे | दुःख पचवणे |
दुथडी भरून वाहने | मोठ्या प्रमाणात विपुलता असणे |
दुवा देणे | आशीर्वाद देणे |
दुम नसणे | ठाव ठिकाणा नसणे |
धडकी भरणे | खूप भीती वाटणे |
धडगत नसणे | संकटातून सुटण्याची अशा न उरणे |
धरतीवर कोसळणे | मरण पावणे |
धाप लागणे | खूप पळाल्यामुळे दम लागणे |
धाबे दणाणणे | खूप घाबरणे |
धारातीर्थी पडणे | लढता लढता वीर मरण येणे |
धुळीला मिळणे | दूरदर्शन |
धूम ठोकणे पळून जाणे | |
धूळ चारणे | पूर्ण पराभव करणे |
ध्यान लावणे | डोळे मिटून एकाग्र होणे |
नष्ट होणे | नाहीसे होणे |
नात्यातील वीण गहिरी असणे | नाते घट्ट असणे |
नाराज होणे | निराश होणे |
नाव उंच करणे | कीर्ती संपादन करणे |
नाव मिळवणे | कीर्ती मिळवणे |
नाव सोनेरी अक्षरात उमटवणे | चिरकाल टिकणारी कीर्ती मिळवणे |
निपचित पडणे | स्थिर राहणे |
निर्वूत्तर होणे | उत्तर न सूचने |
पटाईत असणे | तरबज असणे |
पदर मोड करणे | स्वतःसाठी ठेवलेल्या पैशातून दुसऱ्यासाठी खर्च करणे |
पराचा कावळा करणे | अतिशयोक्ती करणे |
परिस्थितीशी झगडणे | वाईट स्थितीचा मुकाबला करणे |
पसार होणे | पळून जाणे |
पळ काढणे | लगेच निघून जाणे |
पाचावर धारण बसणे | भयभीत होणे |
पाठबळ असणे | आधार असणे |
पाणी पडणे | वाया जाणे |
पाणी पाजणे | पराजित करणे |
पाणी सोडणे | त्याग करणे |
पाण्यात पाहणे | द्वेष करणे |
पाय धरणे | लीन होऊन नमस्कार करणे |
पायाखालची जमीन हादरणे | भीतीने सूचना से होणे |
पारडे फिरणे | परिस्थिती एकदम बदलणे |
पारा चढणे | संताप होणे |
पित्त खवळणे | खूप राग येणे |
पैसे झाडाला लागणे | सहजपणे अतोनात पैसे मिळत राहणे |
पोटात खड्डा पडणे | खूप भीती वाटणे |
पोटात घाबरा पडणे | खूप घाबरणे |
पोपटपंची करणे | अर्थ न समजता पाठ करणे |
पोबारा करणे | पळून जाणे |
पोरका होणे | अनाथ होणे |
प्रफुल्लित होणे | आनंदित होणे |
प्रसंगाचे गांभीर्य जाणणे | परिस्थितीचा गंभीरपणे विचार करणे |
प्रसंगावधान राखणे | तत्परतेने निर्णय घेणे |
फडशा पाडणे | खाऊन ट**** |
फवारा सोडणे | पाण्याचे तुषार सोडणे |
फसगत होणे | फसवणूक करणे |
बचत करणे | भविष्यासाठी संग्रह करणे |
बस्तान बसवणे | स्थिरस्वर होणे |
बाजी मारणे | यशस्वी होणे |
बुचकाळ्यात पडणे | गोंधळून जाणे |
बेधुंद होणे | बेभान होणे |
भंडावून सोडणे | गोंधळून ट**** |
भान हरपण | तल्लीन होणे |
भारी वाटणे | वेगळे व चांगले वाटणे |
भीतीने थरथर कापणे | खूप घाबरणे |
भेदरलेल्या नजरेने पाहणे | घाबरलेल्या नजरेने पाहणे |
मरणाला मिठी मारणे | स्वतःहून मरण ओढवून घेणे |
माघ काढणे | शोध घेणे |
मागावर असणे | शोधत असणे |
मार्गी लावणे | नीट व्यवस्थित करणे |
मात करणे | विजय मिळवणे |
मात्रा न चालणे | विलाज न चालणे |
माशी शिंकणे | कामात विघ्न येणे |
माशा मारणे | काहीही न करता वेळ घालवणे |
मुग गिळणे | दुर्लक्ष करून गप्प बसणे |
मेतकूट जमणे | खूप मैत्री होणे |
युद्ध पातळीवर हालचाली करणे | ताबडतोब निर्णयाची अंमलबजावणी करणे |
रंगत येणे | खूप मजा येणे |
रंगात येणे | तल्लीन होणे |
रात्रंदिवस घाम गाळणे | दिवस-रात्र खूप कष्ट करणे |
राब राब राबणे | खूप कष्ट करणे |
रिंगण धरणे | फेर धरणे |
रूढ होणे | कायम होणे |
लष्कराच्या भाकऱ्या भाजणे | निष्कारण नको त्या उठा ठेवी करणे |
लालूच दाखवणे | मोहात पाडणे |
वचपा काढणे | बदला घेणे |
वन वन करणे | पायपीट करणे |
वन वन सहन करणे | त्रासदायक भटकंती सहन करणे |
वाईट दिवस येणे | हलाखीची परिस्थिती निर्माण होणे |
वाकुल्या दाखवणे | चिडवणे |
वाट लागणे | नुकसान होणे |
वाट वाकडी करणे | वाट बदलून दुसरीकडे जाणे |
वाटेस जाणे | खोडी काढणे |
वाया न घालवणे | फुकट जाऊ न देणे |
वाली भेटणे | आधार देणारा माणूस भेटणे |
वाहवा करणे | स्तुती करणे |
विचारपूस करणे | चौकशी करणे |
विसर पडणे | विस्मरण होणे |
वीरश्री संचारणे | विजयाची उमेद होणे |
व्याकुळ होणे | कासावीस होणे |
शपथ घेणे | प्रतिज्ञा करणे |
शंख करणे | आरडाओरडा करणे |
शोभा करणे | वाभाडे काढणे |
शोभा होणे | नाचक्की होणे |
शॉक बसणे | मनाला हादरा बसणे |
समजूत काढणे | गैरसमज दूर करणे |
सवड मिळणे | मोकळा वेळ मिळणे |
सहभागी होणे | सामील होणे |
सळो की पळो करणे | सतावून सोडणे |
सार्थकी लागणे | धन्यता पावणे |
सावध करणे | भान देणे |
सांभाळ करणे | पालन पोषण करणे |
सुगावा लागणे | अंदाज लागणे |
सुसाट पळणे | वेगात पळणे |
सुळसुळाट होणे | अमर्याद वाढ होणे |
सुळावर चढवणे | फाशी देणे |
सैरावैरा पळणे | वाट मिळेल तिकडे पळणे |
हट्टास् पेटणे | स्वतःच्या मनासारखे होण्यासाठी वाटेल ते करणे |
हमरी तुमरी वर येणे | वादाला भांडणाचे स्वरूप येणे |
हरभऱ्याच्या झाडावर चढवणे | खोटी स्तुती करणे |
अल्ल कल्लोळ उडणे | हा हाकार माजणे |
हसून हसून पोट दुखणे | बेफाम हसणे |
हाणून पाडणे | बंद करणे |
हात जोडणे | नम्रपणे विनंती करणे |
हात बसणे | कुशालता येणे |
हाती काही न लागणे | काहीच फायदा न होणे |
हाय खाणे | धास्ती येणे |
हायसे वाटणे | समाधान वाटणे |
हा हा म्हणता पसरणे | अगदी थोड्या वेळात सगळ्यांना कळणे |
हिऱ्याला पैलू पाडणे | तरबेज करणे |
हूलकावणी देणे | फसवणे |
हेवा करणे | मत्सर किंवा द्वेष करणे |
हेलसांड करणे | आबाळ करणे |
होळी करणे | चांगल्या गोष्टींचा नाश करणे |