PISA (Programme for International Student Assessment) स्तराचे प्रश्न प्रामुख्याने विद्यार्थ्यांच्या तर्कशक्ती, समस्यांचे समाधान करण्याची क्षमता आणि आकलन कौशल्य तपासण्यासाठी असतात. खाली काही PISA पातळीवरील मराठी प्रश्न आणि त्यांची उत्तरे दिली आहेत.
प्रश्न: खालील परिच्छेद वाचा आणि प्रश्नाचे उत्तर द्या:
“संदीप रोज शाळेत जात असताना रस्त्याच्या कडेला एक वडाचे झाड पाहतो. त्या झाडाखाली तो अनेक वेळा खेळलेला आहे. एके दिवशी त्याने पाहिले की ते झाड तोडले जात आहे. त्याला खूप वाईट वाटले.”
प्रश्न: संदीपला झाड तोडले जाताना पाहून कसे वाटले?
उत्तर: संदीपला खूप वाइट वाटले कारण तो त्या झाडाखाली अनेक वेळा खेळलेला होता.
3. वैज्ञानिक तर्कशक्ती:
प्रश्न: जर एका बंद खोलीतील तापमान 10°C असेल आणि त्या खोलीत एक बर्फाचा तुकडा ठेवला तर तो वितळेल का?
उत्तर: नाही, कारण पाण्याचा गोठण्याचा बिंदू 0°C आहे आणि खोलीचे तापमान फक्त 10°C असल्यामुळे बर्फ वितळण्यास वेळ लागेल, परंतु काही वेळाने तो वितळेल.
4. समस्या सोडवण्याची क्षमता:
प्रश्न: सईकडे 45 रुपये आहेत. तिला एक वही (30 रुपये) आणि एक पेन (20 रुपये) घ्यायचे आहे. तिला दोन्ही वस्तू घेता येतील का?
उत्तर: 30 + 20 = 50 रुपये लागतील, पण सईकडे फक्त 45 रुपये आहेत. म्हणून ती दोन्ही वस्तू घेऊ शकत नाही.
5. तार्किक विचार:
प्रश्न: एका खोलीत 6 दिवे आहेत. जर त्यातील 2 बंद केले तर किती दिवे चालू राहतील?
उत्तर: 6 पैकी 2 बंद केले, म्हणजे 4 दिवे चालू राहतील.
हे PISA स्तराचे काही नमुना प्रश्न आहेत. तुम्हाला कोणत्या विशिष्ट प्रकारच्या प्रश्नांची आवश्यकता आहे?
हे 100 PISA स्तराचे मराठी प्रश्न आणि त्यांची उत्तरे आहेत. हे प्रश्न मुख्यतः गणित, भाषा आकलन, वैज्ञानिक तर्कशक्ती आणि समस्या सोडवण्याच्या कौशल्यांवर आधारित आहेत.
गणितीय तर्कशक्ती:
एका पिशवीत 5 सफरचंद आहेत. 3 सफरचंद काढले तर किती उरतील? उत्तर: 2 सफरचंद
एक फळविक्रेता दररोज 250 केळी विकतो. 6 दिवसांत तो किती केळी विकेल? उत्तर: 250 × 6 = 1500 केळी
एका खोलीत 12 खुर्च्या आहेत. जर प्रत्येक टेबलजवळ 4 खुर्च्या असतील तर किती टेबल असतील? उत्तर: 12 ÷ 4 = 3 टेबल
एका पंख्याने 1 सेकंदात 5 फेऱ्या घेतल्या तर 1 मिनिटात किती फेऱ्या घेईल? उत्तर: 5 × 60 = 300 फेऱ्या
एका पटांगणाची लांबी 20 मीटर आणि रुंदी 10 मीटर आहे. त्याचा एकूण क्षेत्रफळ किती? उत्तर: 20 × 10 = 200 चौ. मीटर
एका बरणीत 100 गोळ्या आहेत. 25% गोळ्या दिल्या, तर किती उरतील? उत्तर: 100 – (25/100 × 100) = 75 गोळ्या
एका ट्रेनला 5 स्टेशनवर थांबायचे आहे. जर प्रत्येक स्टेशनवर 8 प्रवासी उतरले तर एकूण किती प्रवासी उतरतील? उत्तर: 5 × 8 = 40 प्रवासी
3 संख्यांची सरासरी 20 आहे. जर दोन संख्या 15 आणि 25 असतील, तर तिसरी संख्या किती असेल? उत्तर: (15 + 25 + x) ÷ 3 = 20 ⟹ x = 20
एका दुकानात 80 रुपये किमतीच्या वस्तूंवर 10% सूट आहे. सूट मिळाल्यावर वस्तूची किंमत किती? उत्तर: 80 – (10/100 × 80) = 72 रुपये
एका नळाने 10 लिटर पाणी 5 मिनिटांत भरते. 30 लिटर पाणी भरण्यास किती वेळ लागेल? उत्तर: 30 ÷ 10 × 5 = 15 मिनिटे
एका पिशवीत 5 सफरचंद आहेत. 3 सफरचंद काढले तर किती उरतील? उत्तर: 2 सफरचंद
एका ट्रेनला 5 स्टेशनवर थांबायचे आहे. जर प्रत्येक स्टेशनवर 8 प्रवासी उतरले तर एकूण किती प्रवासी उतरतील? उत्तर: 5 × 8 = 40 प्रवासी
3 संख्यांची सरासरी 20 आहे. जर दोन संख्या 15 आणि 25 असतील, तर तिसरी संख्या किती असेल? उत्तर: (15 + 25 + x) ÷ 3 = 20 ⟹ x = 20
एका नळाने 10 लिटर पाणी 5 मिनिटांत भरते. 30 लिटर पाणी भरण्यास किती वेळ लागेल? उत्तर: 30 ÷ 10 × 5 = 15 मिनिटे
एका बरणीत 100 गोळ्या आहेत. 25% गोळ्या दिल्या, तर किती उरतील? उत्तर: 100 – (25/100 × 100) = 75 गोळ्य
भाषा आकलन:
“अंधाराचे राज्य” या वाक्यातील विशेषण कोणते? उत्तर: अंधाराचे
“तिने पुस्तक वाचले.” या वाक्यातील क्रियापद कोणते? उत्तर: वाचले
“पाणी जीवन आहे.” या वाक्यात कोणता अलंकार आहे? उत्तर: रूपक अलंकार
“पाऊस पडू लागला.” या वाक्याचा काळ सांगा. उत्तर: भूतकाळ
“माझ्या आजोबांनी खूप पुस्तके वाचली आहेत.” या वाक्यात “खूप” हा कोणता शब्दप्रकार आहे? उत्तर: क्रियाविशेषण
“अंधाराचे राज्य” या वाक्यातील विशेषण कोणते? उत्तर: अंधाराचे
“पाणी जीवन आहे.” या वाक्यात कोणता अलंकार आहे? उत्तर: रूपक अलंकार
“पाऊस पडू लागला.” या वाक्याचा काळ सांगा. उत्तर: भूतकाळ
“माझ्या आजोबांनी खूप पुस्तके वाचली आहेत.” या वाक्यात “खूप” हा कोणता शब्दप्रकार आहे? उत्तर: क्रियाविशेषण
“तिने पुस्तक वाचले.” या वाक्यातील क्रियापद कोणते? उत्तर: वाचले
वैज्ञानिक तर्कशक्ती:
पाणी 100°C तापमानाला कोणत्या अवस्थेत बदलते? उत्तर: वायू (स्टीम)
झाडे प्रकाश संश्लेषणाद्वारे कोणत्या वायूचे उत्पादन करतात? उत्तर: ऑक्सिजन
चंद्र स्वतःचा प्रकाश देतो का? उत्तर: नाही, तो सूर्यप्रकाश परावर्तित करतो.
