संदर्भ – १. जा.क्र. मरारीसंप्रप/कला क्रीडा/AKAM/२०२३/३५८८ दि.१ ऑगस्ट २०२३ चे परिषदेकडील पत्र
२. D. O. No. 02-02/2023-IS.14. Part 4 भारत सरकार शिक्षा मंत्रालय, नवी दिल्ली, यांचेकडील दि. १३ सप्टेंबर २०२३ चे पत्र
उपरोक्त संदर्भिय पत्र क्र. १ या परिषदेकडील पत्रानुसार मेरी माटी मेरा देश या उपक्रमाची
अंमलबजावणी सर्व शाळांमध्ये करण्याबाबत सूचित करण्यात आले होते. संदर्भ पत्र क्र. २ नुसार
देशासाठी असीम त्याग केलेल्या वीरांना व वीरांगनांना श्रद्धांजली वाहण्याच्या उद्दिष्टासाठी केंद्र सरकारने “मेरी माटी, मेरा देश” या उपक्रमाने स्वातंत्र्याच्या अमृतमहोत्सवाच्या सांगतेची घोषणा केलेली आहे.
MMMD च्या पहिल्या टप्यात ग्रामीण आणि शहरी भारतात विविध कार्यक्रम आयोजित केले गेले. यामध्ये पुढील गोष्टींचा समावेश आहे
१. स्थानिक शूरवीरांच्या नावांसह स्मारक फलकांचे बांधकाम (२ लाख आधीच बांधलेले)
२ शूरवीर आणि त्यांच्या कुटुंबियांचा सत्कार
३ रोपांची लागवड (२ कोटी) आणि २ लाख स्थानिक अमृत वाटिकांची निर्मिती
४. पंचप्राण प्रतिज्ञा घेणे (एमएमएमडी वेबसाइटवर सुमारे ४ कोटी अपलोड)
५ राष्ट्रगान गायन आणि आयोजित कार्यक्रमांमध्ये राष्ट्रध्वज फडकवणे
MMMD च्या दुसऱ्या टप्प्यात आझादी का अमृत महोत्सव आणि आपल्या वीरांच्या शौर्य आणि बलिदानाच्या संपूर्ण स्मरणोत्सवाच्या निर्मितीसाठी प्रतिकात्मक योगदान आणि लोकसहभागाची अभिव्यक्ती म्हणून भारतातील प्रत्येक घरातून माती गोळा केली जात असून
दिल्लीत अमृत वाटिकेची निर्मिती करण्यात येणार आहे. जिथे माती उपलब्ध नाही तिथे लोक
तांदळाचे धान्य देऊ शकतात. AKAM मेमोरियल सोबत अमृत वाटिका हा चिरस्थायी वारसा आणि कायमस्वरूपी स्मरणात राहणारा असेल.
या उपक्रमाचे वेळापत्रक पुढीलप्रमाणे आहे.
या अभियानांतर्गत राज्याच्या प्रयत्नांना चालना देण्यासाठी आणि समर्थन देण्यासाठी केंद्र सरकारची निवडक मंत्रालये/विभाग त्यांच्या विविध घटकांद्वारे देशातील सर्व जिल्ह्यांमध्ये मॅप केले गेले आहेत, केंद्र सरकारच्या मंत्रालये/विभागांचे तपशील, त्यांच्या मॅपिंगच्या दृष्टीने देशातील
विविध जिल्ह्यांतील संस्था या लिंकवर उपलब्ध आहेत https://drive.google.com/drive/folders/ialAJnaeKidfTCKEN२०hDqVIMCxm°Tas
२ या संदर्भात, कृपया अमृत कलश यात्रांच्या अंमलबजावणीसाठी खालील कृती मुद्दे आणि
A. १-३० सप्टेंबर २०२३:- शालेय स्तरावर, १ ते ३० सप्टेंबर दरम्यान म्हणजे दि २६/०९/२०२३
कालमर्यादा लक्षात घ्याव्यातः
१. पाणलोट क्षेत्राद्वारे परिभाषित केलेल्या सर्व शाळांनी (शासकीय/अनुदानित/खाजगी/केंद्रीय
रोजी खालील उपक्रम कार्यान्वित करावयाचे आहेत.
विद्यालय/नवोदय विद्यालय) त्यांच्या गावांमध्ये प्रभातफेरी आयोजित कराव्यात. a प्रभातफेरी ही राष्ट्रध्वजासह काढण्यात यावी. तसेच स्थानिक वीरांची छायाचित्रे, पंच प्राण शपथ दर्शविणारे फलक आणि छापील प्रती, स्थानिक शिलाफलकांची छायाचित्रे जी तुमच्या परिसरात लावली गेली असतील इत्यादी यासह काढावी. राष्ट्रीय ध्वज स्थानिक पोस्ट ऑफिसमधून खरेदी केले जाऊ शकतात.
b. प्रभातफेरीमध्ये उत्सवाचे वातावरण निर्माण करण्यासाठी सहभागींनी ढोल, नगारा किंवा इतर स्थानिक परंपरेनुसार वाद्ये वाजवावीत.
c. देशभक्तीपर गीते गायली जावीत. सांस्कृतिक मंत्रालयाने तयार केलेले मिट्टी राष्ट्रगीत https://www.youtube.com/watch?v=IltUvt032QQ या लिंकवरून ऐकावे आणि डाउनलोड करावे.
d. प्रभातफेरी दरम्यान अमृत महोत्सवासाठी राष्ट्रीय आणि स्थानिक वीरांचे बलिदान, स्वातंत्र्यप्राप्तीसाठीचे योगदान आणि त्याग याविषयीही विद्यार्थी माहिती प्रसारित करतील.
•. प्रभात फेरी शेवटी शाळेत परत येऊ शकते किंवा नोडल शाळेत एकत्र येऊ शकते ज्यामध्ये पालक, समुदाय आणि सदस्यांना देखील सहभागी होण्यासाठी प्रोत्साहित करावे. आणि माझी माती माझा देश, आझादी का अमृत उत्सव, पंच प्राण, वीर योद्धे इत्यादी विषयांवर चर्चा केली जावी. आणि “वीरांचा” सत्कार करावा.
२. निबंध लेखन, कला आणि रांगोळी काढणे यासारख्या स्पर्धा. देशभक्तीपर गीत गायन, नाटिका, गोष्टी सांगणे इ. उपक्रम विशेषतः देशभक्तीपर आणि स्थानिक वीरांच्या विषयांवर आयोजित केले जातील.
३. या मोहिमेमध्ये मेसेजिंग ग्रुपवर शाळेच्या मुख्याध्यापकांनी मेसेज करावेत.
४. या मोहिमेअंतर्गत शाळांद्वारे राबवलल्या जाणाऱ्या विद्यार्थ्यांच्या उपक्रमांना प्रसिद्धी देण्यासाठी शाळेच्या मुख्याध्यापकांनी स्थानिक आणि प्रादेशिक माध्यमांना आमंत्रित करावे. ५. मेरी माटी मेरा देश या विषयावर शालेय नियतकालिकांमध्ये विद्यार्थ्यांकडून विशेष लेख लिहून घ्यावेत.
६. विद्यार्थ्यांशी स्थानिक जिल्हाधिकारी/जिल्हा दंडाधिकारी/पंचायत सदस्य आणि/किंवा तुमच्या प्रदेशातील मोहिमेशी थेट सहभागी असलेले इतर सरकारी अधिकारी यांच्याद्वारे चर्चा व सादरीकरण आयोजित करावे. विद्यार्थ्यांसाठी भाषणानंतर प्रश्नोत्तरांचे सत्र आयोजित करण्यासाठी प्रोत्साहित करावे.
७. विद्यार्थ्यांना स्थानिक प्रतिनिधींशी समन्वय साधून स्थानिक परिसरात होणाऱ्या अमृत कलश यात्रांमध्ये सहभागी होण्यास प्रवृत्त करावे.
८. शाळेतील प्रार्थनेच्या वेळी विद्यार्थी, शिक्षक, पालक व समाजातील सदस्य यांना पंचप्राण प्रतिज्ञा
घेण्यास सूचित करावे.
९. प्रतिज्ञा घेतानाचा सेल्फी फोटो yuva.gov.in या वेबसाईटवर अपलोड करावा. तविद्यार्थी घरी जाऊन सेल्फी अपलोड करू शकतात.
१०. शिलाफलकमः या कार्यक्रमाचा एक मूलभूत पैलू म्हणजे ‘शिलाफलकम (स्मारक) समर्पण, ज्यांनी सर्वोच्च बलिदान दिले त्या शूर हृदयांबद्दल (वीर) मनापासून कृतज्ञता व्यक्त करणे,
शिलाफलकम खालील प्रकारे शालेय कार्यक्रमांचा भाग बनू शकतात,
a. स्थानिक शिलाफलकांवर ज्यांची नावे आहेत अशा वीरांच्या कुटुंबांना सत्कारासाठी शाळेत बोलावले.
सत्कारासाठी शाळेत बोलावले जाऊ शकते.
b शिलाफलकमवर ज्यांची नावे आहेत अशा वीरांना विद्यार्थी स्वतःची श्रद्धांजली तयार करू शकतात आणि शिक्षक किंवा मुख्याध्यापकांसह काही विद्यार्थी स्थानिक वीरांच्या कुटुंबाला भेट देऊन ते देऊ शकतात.
• शिलाफलकम उभारलेल्या ठिकाणी विद्यार्थ्यांना नेले जाऊ शकते. आणि वीरांच्या त्यागाच्या आणि शौर्याच्या कथा सांगितल्या जाऊ शकतात.
d जर शाळेतच शिलाफलकम उभारला असेल तर पुष्पांजली वाहता येईल. ज्यांची नावे
शिलाफलकमवर
आहेत अशा स्थानिक वीरांवर नाटिका तयार करता येईल. तसेच अशा वीरांची जयंती व पुण्यतिथी साजरी करता येईल.
११. आझादी का अमृत महोत्सव (AKAM) आणि राष्ट्रीय आणि स्थानिक वीरांच्या योगदानाबाबत
विद्यार्थी आणि समुदायामध्ये जागरूकता निर्माण करण्याची ही एक उत्तम संधी आहे. त्यामुळे व्यापक
प्रमाणात प्रसारासाठी योग्य सोशल मीडिया योजना तयार केली जाऊ शकते. प्रभातफेरी, संमेलन, पंचप्राणाची शपथ घेणे इत्यादी उपक्रम वेगवेगळ्या माध्यमांवर शेअर केले जाऊ शकतात जसे की,
अधिकृत पोर्टल/वेबसाइट्स, द्विटर (एक्स) हैंडल, फेसबुक, इंस्टाग्राम पेज, इ. फोटो/व्हिडीओ हे
#MeriMatmeradesh;#AmritKalash Yatra या हॅशटॅग ने शेअर करावेत.
B. १-१३ ऑक्टोबर २०२३ः तालुका स्तरावर, खालील उपक्रम कार्यान्वित करावे.
१. जिल्हाधिकारी/जिल्हा दंडाधिकारी पंचायत समितींच्या सल्लामसलतीने प्रभागांमधील/शहरी स्थानिक संस्थांमधील कार्यक्रमांचा समन्वय साधत आहेत.
२. सदर कार्यक्रमांमध्ये सांस्कृतिक कार्यक्रम, देशभक्तीपर गायन, रंगमंच सजावटीत सहभाग, सूत्रसंचालन, प्रेक्षक व्यवस्थापन याद्वारे जन भागिदारी आणि सहकार्याच्या भावनेने सहभागी होऊ शकतात.
३. समन्वय स्थापित करण्यासाठी NYKS मधील स्थानिक युवा स्वयंसेवकांशी संपर्क साधला जाऊ शकतो.
४. नोडल शाळा किंवा मोठ्या शाळा स्थानिक प्रशासनापर्यंत पोहोचू शकतात आणि शाळेचे क्रीडांगण, सभागृह, हॉल इ. स्थानिक कार्यक्रमासाठी अधिकृत स्थळ म्हणून देऊ शकतात जेथे ब्लॉक/शहरी स्थानिक संस्थेतील मातींचे वेगवेगळे कलश मिसळायचे आहेत. अशाप्रकारे शाळेमध्ये आयोजित केलेला कार्यक्रम त्या परिसराचा अधिकृत कार्यक्रम होऊ शकतो.
C. २२-२७ ऑक्टोबर २०२३ (राज्ये आणि केंद्रशासित प्रदेशांच्या राजधान्यांमधील उपक्रम):
१. सर्व प्रभाग आणि स्थानिक नागरी संस्थांमधून सर्व कलश राज्य/केंद्रशासित प्रदेशांच्या राजधानीत आणले जातील. स्थानिक प्रशासनाकडून एक औपचारिक पाठवणी कार्यक्रम आयोजित करण्याचे नियोजित आहे.
२. कार्यक्रमांचे नेतृत्व माननीय मुख्यमंत्री, मा. राज्यपाल / माजी राज्यपाल किंवा इतर मान्यवर हे करतील.
३. राज्ये/केंद्रशासित प्रदेशांचे शिक्षण विभाग, सांस्कृतिक कार्यक्रम, रंगमंच सजावटीमध्ये सहभाग देशभक्तीपर गायन, पोस्टर डिझाइन, प्रेक्षक व्यवस्थापन आणि विद्यार्थी आणि शिक्षकांची मोठी उपस्थिती याद्वारे राज्य/केंद्रशासित प्रदेश स्तरावरील त्या क्रियाकलापांमध्ये सहभाग सुनिश्चित करू शकतात.
४. राज्य/केंद्रशासित प्रदेशातील प्रत्येक प्रभाग / स्थानिक नागरी संस्थांमधून अंदाजे ३ते४ लोक राष्ट्रीय कार्यक्रमासाठी दिल्लीला जाण्याची अपेक्षा आहे. दिल्लीत येणाऱ्या राज्याच्या एकूण दलाचा भाग म्हणून काही शिक्षक आणि विद्यार्थ्यांचे प्रतिनिधित्व सुनिश्चित करण्यासाठी शाळा प्रत्येक
प्रभागक/शहरी संस्थेतील स्थानिक अधिकाऱ्यांशी संपर्क साधू शकतात. ३. उपरोक्त कार्यक्रमाची सुरळीत अंमलबजावणी सुनिश्चित करण्यासाठी, प्राचार्य जिल्हा शिक्षण व प्रशिक्षण संस्था यांनी एका नोडल ऑफिसरची नियुक्ती करावी आणि त्याचा तपशील (नाव, मोबाइल, ईमेल आयडी कला क्रीडा विभागाच्या arts.sportsdept@maa.ac.in या इमेल वर पाठवावा. तसेच जिल्ह्याच्या नोडल ऑफिसर यांनी https://forms. gle/DsWtRYnw5zwkRsUv8 या लिंकवर दररोज माहिती भरावी यासाठी प्राचार्य, जिल्हा शिक्षण व प्रशिक्षण संस्थां आणि शिक्षण अधिकारी यांनी संयुक्त सहीच्या पत्राने सर्व शाळांचे मुख्याध्यापक यांना दि. २६/०९/२०२३ रोजी उपरोक्त उपक्रम कार्यान्वित करणेविषयी सूचित करावे. सोबत केंद्र शासनाकडील पत्र
