आदरणीय प्रमुख पाहुणे, शिक्षकवृंद, आणि माझ्या प्रिय मित्रांनो,
आज आपण इथे एकत्र आलो आहोत, भारतरत्न डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांच्या जयंतीनिमित्त त्यांना श्रद्धांजली अर्पण करण्यासाठी. डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर हे एक बहुआयामी व्यक्तिमत्त्व होते, ज्यांनी आपल्या जीवनात अनेक क्षेत्रांत अमूल्य योगदान दिले.
डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांचा जन्म १४ एप्रिल १८९१ रोजी मध्य प्रदेशातील महू येथील एका दलित कुटुंबात झाला. त्यांच्या वडिलांचे नाव रामजी आणि मातांचे नाव भीमाबाई होते. बालपणीच मातेचे निधन झाल्यावर, त्यांच्या आत्या मीराबाईंनी त्यांचे पालनपोषण केले. शालेतील एकमेव दलित विद्यार्थी म्हणून त्यांना अनेकदा भेदभावाचा सामना करावा लागला, परंतु त्यांनी शिक्षणाची कास सोडली नाही.
आंबेडकरांनी मुंबई विद्यापीठातून एमए पूर्ण केल्यानंतर, उच्च शिक्षणासाठी ते अमेरिकेला गेले. कोलंबिया विद्यापीठातून पीएचडी केल्यानंतर, लंडन स्कूल ऑफ इकॉनॉमिक्समधून एमएससी आणि डीएससी केल्या. ते भारतातील त्या काळातील सर्वात शिक्षित व्यक्तींमध्ये गणले जात होते.
सामाजिक न्यायासाठीचे कार्य:
शिक्षण पूर्ण केल्यानंतर, डॉ. आंबेडकरांनी दलित आणि मागासवर्गीयांच्या हक्कांसाठी सतत लढा दिला. त्यांच्या नेतृत्वाखालील ‘सत्याग्रह’ आणि ‘मूकनायक’ या चळवळींमुळे समाजातील असमानता विरुद्ध जनजागृती झाली. त्यांनी ‘शिका, संघटित व्हा, आणि संघर्ष करा’ हा संदेश दिला, जो आजही प्रासंगिक आहे.
भारतीय राज्यघटनेचे शिल्पकार:
स्वातंत्र्यानंतर, डॉ. आंबेडकरांना देशाचे पहिले कायदामंत्री बनवण्यात आले. भारतीय राज्यघटनेच्या मसुदा समितीचे अध्यक्ष म्हणून त्यांनी संविधान तयार करण्याचे महत्त्वपूर्ण कार्य केले. त्यांच्या नेतृत्वाखालील समितीने समतेचे, बंधुत्वाचे, आणि न्यायाचे मूलभूत तत्त्वे संविधानात समाविष्ट केली.
डॉ. आंबेडकरांनी महिलांच्या समान हक्कांसाठीही लढा दिला. त्यांच्या प्रयत्नांमुळे महिला सक्षमीकरणाच्या दिशेने महत्त्वपूर्ण पाऊले उचलली गेली. तसेच, कामगारांच्या हक्कांसाठीही त्यांनी अनेक सुधारणात्मक योजना आखल्या.
डॉ. आंबेडकरांचे विचार आणि वारसा:
डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांचे जीवन म्हणजे संघर्ष आणि विजयाची कथा आहे. त्यांच्या विचारांनी आणि कृतींनी संपूर्ण समाजाला प्रबळ प्रेरणा दिली. त्यांच्या ‘शिका, संघटित व्हा, आणि संघर्ष करा’ या मंत्राने लाखो लोकांच्या जीवनात परिवर्तन घडवले.
आजच्या या विशेष दिवशी, आपण डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांच्या जीवनातील त्यांच्या शिक्षणाच्या महत्त्व, सामाजिक न्यायासाठीच्या त्यांच्या प्रयत्नांचे, आणि भारतीय राज्यघटनेच्या निर्मितीतील त्यांच्या योगदानाचे स्मरण करतो. त्यांच्या विचारांना आपल्या जीवनात उतारून, आपण एक समतामूलक आणि प्रगतिशील समाज निर्माण करण्यासाठी प्रयत्नशील राहूया.
