पर्यावरण म्हणजे काय आपल्याला माहित आहे पर्यावरण म्हणजे आपल्या अवतीभवती सभोवती या गोष्टी घडत असतात त्या नैसर्गिक असतील किंवा कृत्रिम असतील त्याला आपण पर्यावरण असे म्हणतो त्या पर्यावरणामध्ये अनेक घटकांचा जीवांचा सूक्ष्मजीवांचा निर्जीवांचा समावेश होतो मुळामध्ये पर्यावरण हा शब्द परी आणि आवरण या शब्दांनी तयार झालेला आहे ज्यामध्ये परी म्णजे आपल्या सभोवती असलेल्या गोष्टी होय आणि आवरण म्हणजे कवच होय.
खऱ्या अर्थाने पर्यावरण हे वातावरण हवामान स्वच्छता पाणी प्रदूषण वनस्पती वन्यजीव अशा घटकांपासून बनलेले असते पर्यावरणाचा आपल्या दैनंदिन जीवनाशी संबंध दररोज येतो त्यामुळे त्याचा परिणाम आपल्या जीवनावर देखील होत असतो.
माणूस आणि पर्यावरण एकमेकांवर अवलंबून आहेत त्या एकाच नाण्याच्या दोन बाजू आहेत.
international environment day
पर्यावरणामध्ये झाडांची कमतरता झाली किंवा झाडे कटाई झाली तर त्याचा डायरेक्ट परिणाम पर्यावरणावरती पडतो त्याचा डायरेक्ट परिणाम मानवी जीवनावर होतो मानवाच्या आरोग्यावर शरीरावर त्याचा परिणाम होत असतो त्यामुळे मानवाने झाडे लावणे गरजेचे आहे झाडे लावणे व त्याची जोपासना करणे हे मानवाचे काम आहे त्यामुळे प्रदूषण रोखण्यासाठी मदत होते. झाडांमुळे शुद्ध हवा मिळते मोठ्या प्रमाणात ऑक्सिजन मिळतो परंतु माणसाच्या काही वाईट सवयीमुळे पर्यावरणाचा ऱ्हास होत आहे मानव मोठमोठ्या बिल्डिंग बनवण्यासाठी झाडांची कत्तल करत आहे त्यामुळे पर्यावरणाचा ऱ्हास होतो व पर्यायाने त्याचा परिणाम मानवी जीवनावर विघातक परिणाम होतात हे परिणाम टाळायचे असतील तर झाडांची कत्तल कमी करून झाडांची लागवड जास्त करणे गरजेचे आहे व त्याची जोपासना करणे हे देखील तितकेच महत्त्वाचे आहे.
त्याचप्रमाणे पर्यावरणामध्ये पाण्याची अनेक स्रोत आहेत ज्यामध्ये विहीर तलाव नदी समुद्र अशा वेगवेगळ्या प्रकारचे पाण्याचे स्रोत आहेत परंतु मानव त्यामुळे अस्वच्छता टाकतो त्यामध्ये कचरा टाकतो त्यामुळे प्रदूषण होते व त्याचा परिणाम मानवी जीवनावर होतो हे प्रदूषण टाळण्यासाठी मानवाने खऱ्या अर्थाने पाण्यामध्ये कोणत्याही प्रकारचे घाण द्रव्य केरकचरा टाकू नये जेणेकरून आपल्या जीवनावर त्याचा विघातक परिणाम होईल अशा प्रकारे नैसर्गिक आपत्तींना मानवाला सामोरे जावे लागते.
आंतरराष्ट्रीय संयुक्त राष्ट्रांनी जाहीर केलेला हा दिन म्हणजे जागतिक पातळीवर पर्यावरणाविषयी जागरूकता आणण्यासाठी हा दिन साजरा केला जातो लोकांना पर्यावरणाविषयी जागरूक करणे व आपले आरोग्य धोक्यात येणार नाही यापासून बचाव करणे हा या दिनाचा सर्वात मोठा हेतू आहे जेणेकरून काही प्रमाणात का होईना लोकांमध्ये जागृती देऊन लोक पर्यावरणाचा ऱ्हास करणार नाही या दृष्टीने प्रयत्न करतील.
जागतिक पर्यावरणाची खरी सुरुवात 1972 मध्ये संयुक्त राष्ट्र महासभेने पाच जून ते 16 जून या कालावधीमध्ये आयोजित जागतिक पर्यावरण परिषदेत केली होती पहिला जागतिक पर्यावरण दिन पाच जून 1973 रोजी साजरा करण्यात आला पर्यावरणाच्या जैविक घटकांमध्ये सूक्ष्मजीवांपासून कीटक प्राणी वनस्पती आणि सर्व जैविक क्रिया कल्पक आणि त्यांच्याशी संबंधित प्रक्रियांचा समावेश केला गेला.
international environment day
वातावरणाच्या अजैविक घटकांमध्ये निर्जीव घटक आणि त्याच्यासंबंधी संबंधित प्रक्रिया असतात जसे की झाडे पर्वते नदी खडक डोंगर पर्वत वारा पाऊस विजा आणि हवामानातील घटक हे सर्व जैविक आणि अजैविक घटक प्रक्रिया आपल्या जीवनावर परिणाम पाडणाऱ्या घटनांचा समावेश असलेले घटक आहेत आपल्या जीवनातील प्रत्येक प्रसंग या पर्यावरणावर अवलंबून असतो आणि तसेच ते संपादित केले जाते मानवांनी केलेल्या सर्व कृतींचा पर्यावरणावर डायरेक्ट प्रत्यक्ष प्रत्यक्ष परिणाम होत असतो यामुळे जीव आणि पर्यावरणामध्ये देखील एक संबंध आहे जो परस्परांवर अवलंबून असतो.
मानवी हस्तक्षेपामुळे पर्यावरणाचे दोन भागांमध्ये विभाग पाडले जातात यामध्ये पहिला म्हणजे नैसर्गिक आणि दुसरा म्हणजे मानवनिर्मित होय ही दोन्ही विभागणी नैसर्गिक प्रक्रिया आणि परिस्थितीत मानवी हस्तक्षेपाच्या अधिक प्रमाणात आणि कमतरतेनुसार होते.
प्रदूषण हवामान आणि बदल आणि इत्यादी पर्यावरणीय समस्या मानवाला त्याच्या जीवनशैलीबद्दल पुन्हा विचार करण्यास प्रवृत् करतात आणि आता पर्यावरण संरक्षण आणि पर्यावरण व्यवस्थापन करणे गरजेचे आहे आज आपल्याला सर्वात जास्त आवश्यकता आहे ती म्हणजे सर्वसामान्यांना आणि सुशिक्षितांना पर्यावरणाच्या संकटाची जाणीव करून देणे आणि पर्यावरणाच्या रक्षणाची जबाबदारी घेणे आपण आपल्या पर्यावरणा आपण अशी प्रतिज्ञा घेऊया आणि पर्यावरणाचे रक्षण करूया
